– Ođasmahttimiin viggat fidnet buorebut govvašearpmas doaibmi kártabuktagiid. Dehálaš lea ee. dássedettolaš ivdni, buorre logahahttivuohta sihke dat, ahte kártá joatkašuvvá logalaččat, go dat zoomejuvvo mihttolávvadásis nubbái, lohká jođiheaddji áššedovdi Paula Ahonen-Rainio Eanamihtidanlágádusas.
Kárttáid geavaheaddjit mielde ovdánahttinbarggus
Mii ollašuhtiimet čakčat 2022 jearahallama, mainna čohkkiimet máhcahaga eanadatkárttá guovddáš eanadatgovvosiid, geainnuid ja ráhkkanusaid čájehanvugiid birra. Mii oaččuimet jearahallamii 3230 vástádusa.
– Eanadatkártá geavahuvvo máŋggalágan diliin, ja danin jearahallamis loktanedjege olu iešguđetlágan sávaldagat. Buot máhcahat lea váldojuvvon giitevažžan vuostá, maiddái valljás kritihka vuvddiid čájeheapmái válljejuvvon ruoná ivnnis.
– Mii leat iskan gávdnat čovdosiid, mat doibmet máŋgga sierra dárkkuhussii nu bures go vejolaš. Geavaheaddjiid máhcahaga vuođul ovdamearkka dihte nuppástuhtiimet ivnniid ja boahtit lasihit eanadatkártii dieđu das, leago geainnus bajildus vai ii, Ahonen-Rainio joatká.
Jearahallan maiddái nannii dan, ahte váldooassi eanadatkárttá geavaheamis dáhpáhuvvá jo digitálalaččat, muhto dihto diliin kártá dárbbašuvvo maiddái čálihuvvon hámis.
– Danin leage sihkkarit máŋgga jearahallama vástideaddjái buorre ođas, ahte dálá lágan vilgesvuđot eanadatkártá lea ain boahttevuođasge fidnemis, Ahonen-Rainio lohká.
Maiddái 130 kártágeavaheaddjis čohkkejuvvon máhcahatjoavku lea addán plánemii iežas bargonávccaid. Máhcahatjovkui dahkkojedje diibmá guokte jearahallama, main vuosttas guoskkai rábas jearahallama máhcahaga vuođul ovdánahtton hápmosiidda ja nubbiges eanadatkárttá kártámearkkaide ja čilgehusaide.
– Máhcahatjoavkku lahtut leat čatnasan bargui oalle bures ja jearahallamiid vástidanproseanttat leat leamaš allagat. Lassin vástádusat leat ákkastallon bures ja geavaheaddjit leat muitalan lasi dárbbuideaset birra nappo manin dieđu čájehanvuohki kárttás doaibmá dahje ii doaimma. Evttohusat leat boahtán maiddái ođđalágan čájehanvuohkin, Ahonen-Rainio dadjá.
Duogáškárttá plánema várás dahkkui jearahallan Eanamihtidanlágádusa áššehasaide, geat geavahit duogáškárttá iežaset temádieđu duogážin. Jearahallama bokte bođii máhcahat sihke dáláš duogáškárttá ja hámuhallon nuppástusaid birra. Máhcahaga vuođul duogáškártii dahkkojuvvojit uhccánaš ođasmahttimat.
– Jearahallamiidda boahtán vástádusat leat buoridan min áššehasipmárdusa. Mii áddet ain buorebut, maid ulbmiliidda min kárttáid geavahit ja makkár dárbbut ja vuordámušat geavaheaddjiin leat, Ahonen-Rainio muitala.
Eanadatkártá ođasmahtto lagaš jagiid
Eanadatkárttá ođasmahttima duohken lea Eanamihtidanlágádusa eanadatdieđuid buvttadanvuogádaga ođasmahttin. Dán oktavuođas eanadatdieđuide háliidit mielde vuovdeguovlluid, ja daid háliidit boahttevuođas čájehit eanadatkárttás. Vuovddi ivdnin lea válljejuvvon ruoná, ja dan mielde eanadatkárttá buot earáge ivnniid ferte dárkkistit. Ivnniid plánemis leat viggan čájehit čuozáhagaid gaskasaš mearkkašupmegaskavuođaid – seammáláganvuođa, earáláganvuođa ja hierarkiijaid – ja gávdnat dássedeattu čuozáhagaid earuheami ja harmonálaš oppalašvuođa gaskkas.
Maiddái oahpes vilgesvuđot eanadatkártá ođasmahtto. Dan ivnnit leat dárkkistuvvon seammá logihka mielde, goittotge vuhtiiváldimiin čálihanivnniid ja dorvovirgeoapmahaččaid erenoamáš dárbbuid. Čálihangeavaheapmi lea stivren plánema, muhto kártá boahtá maiddái digitálalaš geavahussii.
Ođasmahtton eanadatkárttá sáhttá almmustahttit dan maŋŋá, go eanadatdieđuid buvttadanvuogádaga leat ožžon geavahussii. Čuovvovaš muttus ođasmahttin joatkašuvvá eanadatkárttá unnit mihttolávvadásiin kártádieđu generaliserema ođasmahttimiin. Mihttomearrin lea buoridit kárttáid logahahttivuođa ja áigedásatvuođa miehtá mihttolávvadásiid.
Lassedieđut
Jođiheaddji áššedovdi Paula Ahonen-Rainio, 050 592 8487, ovdanamma.sohkanamma@maanmittauslaitos.fi