– Murjen lea somá. Das ovttastuvvet guhká bisti ávkelihkadeapmi ja okto luonddu ráfis muossáneapmi, muitala Eanamihtidanlágádusa vuovdedoalloinšenevra Heikki Ala-aho, guhte lea movttegis murjejeaddji. 

Muorjebáikkiid gávdnan amas guovllus sáhttá leat goittotge hástaleaddji maiddái hárjánan murjejeaddjái. 

– Iežan barggu dihte mun mátkkoštan viiddes guovllus ja čakčat sáhtán ovttastahttit bargomátkkiide murjema, erenoamážit juos iežan ássanguovllus lea heajos muorješaddu. Mun kárten muorjebáikkiid ovddal gihtii báikediehtomateriálaid dego áibmogovaid ja kárttáid vehkiin, Ala-aho cavgila. 

Čakčamánus čogget erenoamážit joŋaid 

Ala-aho murjenbadji álgá suoidnemánu beallemuttus luomejeakkis, guhtta vahku geahčen luopmána lieđđumis. Dan maŋŋá badji joatkašuvvá sarridiiguin ja váđohiiguin sihke borgemánu loahpabeale rájes joŋaiguin. Murjenbaji loahpaha ja muhtin murjejeaddjiide álggaha guorggajokŋa. Dat čoggojuvvo čakčat muohttagiid boahtima rádjái dahje giđđat go muohttagat suddet jekkiin. 

Jokŋa lea gávppálaččat dehálamos luonddumuorji ja dat čoggojuvvo stuorámus meriid. Buorre jagi joŋaid sáhttáge čoaggit maid vuovdimassii. 

– Beaivválaččat sáhttá šaddat čoaggit badjelaš 200 lihttera murjjiid. Vaikko mun murjen dušše giehtabiergasiin, de jokŋaspánnjaolahus lea vehá badjel njeallje minuhta, Ala-aho muitala. 

Ná ávkkástalat Kártabáikki – bálvalus muitala, makkár eanadat lea 

• Oza eanadatkárttás sihke muorraguovlluid ja vesáid. Unna vesát ja čuohppanjalgadasat dihttojit kárttás ruoná vinjusárgáiguin. 
• Geahča áibmogovain, oidnojitgo eanadatkárttá vilges vuovdevuođus iešguđetlágan vuovdebihtát, main leat sihke muorraguovllut ja vesát. Ná sáhtát meahccemohkis áiccadit, makkár báikkiin leat muorjjit. Dávjá muorjjit gávdnojit bures fápmolinnjáid ja čuohppanjalgadasaid ravddain sihke gieđahallon ráiggiin. 
• Oza áibmogovain varas vuovdečuohpahagaid vuodjingeidnosiid. Dát guovllut leat dábálaččat buoremus murjenbáikkit moadde jagi áiggi. 
• Geahča kárttás maiddái guovllu geainnuid ja pláne gokko áiggot johtit, amat vahágis rihkkut meahccejohtolatlága muorjemátkkis. 

Oahpásmuva maiddái Báikediehtolássii 

Murjenbáikki ohcamii sáhttá geavahit maiddái nuppi Eanamihtidanlágádusa kártábálvalusa, Báikediehtolása (suomagillii). Ovdamearkka dihte boasttuivdni-áibmogovva (suomagillii), Suoma vuovdeguovddáža Latvusmalli (suomagillii) ja Vuovdegeavahanalmmuhusat sihke Luondduriggodatguovddáža vuovddi Kasvupaikka (suomagillii) muitalit dárkilut dieđuid vuovddis. Juos háliidat ovttastahttit murjemii vánddardeami, Báikediehtolásas oaidná vaikkoba Natura-guovlluid, dološbázahusaid ja eará vánddardeami dáfus miellagiddevaš áššiid. 

Báikediehtolása Lagamuš čujuhus -bargoneavvu sáhttá ávkkástallat ovdamearkka dihte čujuhusa lasiheamis navigáhtorii. Seammá bargoneavvu gávdno maiddá Kártabáikkis. Lassin Báikediehtolásas sáhttá vurket čuozáhagaid muitui, juos háliida muhtumin máhccat vaikkoba vuogas vánddardanbáikái. Maiddái sierra kártádásiid veardádallan lihkostuvvá Báikediehtolásas: juos háliidat veardádallat sierra kártádásiid, ovdamearkka dihte ođđasamos ja historjjálaš áibmogova seammá sajis, sáhtát geahččat daid Báikediehtolásas badjálagaid dahje bálddalagaid. 

Ale fal čádjit meahccái 

Meahccái manadettiin lea álot buorre váldit fárrui muhtinlágan kárttá dahje unnimusat šearbmagova telefovnna šearpmas oidnojeaddji kárttás, amas čádjidit vaikko neahttaoktavuohta boatkanivččiige. 

– Kártabáikki gánneha ávkkástallat maiddái jođus telefovnna logana bokte. Dainna oaidná iežas saji lokaliserenboalus ja lassin buriid muorjebáikkiid sáhttá juohkit kártái merkejuvvon liŋkka bokte, Heikki Ala-aho rávve. 

– Eanadatkártá doaibmá bures meahcis orienteremii. Das oidnojit dat bálgát, mat leat Eanamihtidanlágádusa eanadatdiehtovuođus. Bálgáin ii leat goittotge buot gokčevaš diehtu, ja meahcis ruossalastet álot eanet bálgát dahje maid ádjagat go mat oidnojit kárttás. Buot eanagierraga hámit dihttojit vaikkoba Kártabáikki fieltesuoivaniin, Heikki Ala-aho muittuha. 

Báikediehtolássii sáhttá buktit maiddái iežas materiálaid. Ala-aho buktá dohko ođđa muorjebáikkiid ohcamis vurkejuvvon GPS-luotta, man vuođul sáhttá árvvoštallat gos murjjiid gávnnašii eambboge. 

Juos háliida báberhámát eanadatkárttá meahccái mielde, Kártabáikki bokte sáhttá oastit kártáčáláhusaid. Juos fas háliida čuovvut iežas saji oppa áigge, gánneha geavahit mobiilabiergasis muhtin eará applikašuvnna. Eanemus suopmelaš eanadatkártáapplikašuvnnat vuođđuduvvet Eanamihtidanlágádusa materiálaide. 

Lassedieđut 

Vuovdedoalloinšenevra Heikki Ala-aho, 050 301 4795, ovdanamma.sohkanamma@maanmittauslaitos.fi