Bartaoamasteaddji muitolistu – gos oaidná viessosaji rájáid, gii oažžu johtit geainnu mielde?

Go geassi ja bartaáigi fas bohtet, bartii ja dan oamasteapmái laktáseaddji áššit bidjet máŋgasa smiehttat. Eanamihtidanlágádus čohkkii čavddis diehtopáhka bartta oamasteaddjiide.

26.5.2023

Punainen postilaatikko metsäisen maiseman keskellä.

Photo:

Julia Hautojärvi

Viessosaji ráját

Juos geasseplánaide gullá ovdamearkka dihte njeaidit moadde muora bartta šiljus dahje hukset gáddesávnni, gánneha váldit čielgasa viessosaji rájáin.

– Viessosaji rájáid sáhttá geahččat ovdamearkka dihte Eanamihtidanlágádusa Kártabáikkis. Rájá dárkilis saji muitala goittotge álot viessosaji rájá alde leahkki rádjemearka. Dat sáhttá leat ovdamearkka dihte stuorra geađgi dahje bohccemearka, Eanamihtidanlágádusa bálvalanhoavda Panu Karhu muitala.

Juos rádjemearka lea láhppon dahje rájá sajis lea muđuid eahpečielggasvuohta, gánneha ohcat rádjágeavvama Eanamihtidanlágádusas. Rádjágeavvamis čielggadit rájá saji ja huksejit dárbbašuvvon rádjemearkkaid láhppon mearkkaid sadjái.

Gáddái hápmašuvvan čáhcehilggohat

Eatnama loktaneami ja čáhcegierraga njiedjama dihte gáddelinjá sáhttá geassádit, goas gáddái hápmašuvvá nu gohčoduvvon čáhcehilggohat. Giddodaga ráját eai goittotge nuppástuva automáhtalaččat, vaikko luondu nuppástuvvá.

Dábálaččat bartaoamasteaddjis lea vuoigatvuohta lotnut gáddái ihtán eatnama. Dán gánneha smiehttat ainge dalle, juos pláne eananhuksema, gátti divvuma dahje huksema.

Geaidnovuoigatvuođat

Juos bartageaidnu manná nuppi oamastan guovllu čađa, nuppi oamastan eatnamii sáhttá vuođđudit geavahanvuoigatvuođa nappo losádusa.

– Geaidnovuoigatvuođa gánneha ohcat, go bissovaš vuoigatvuohta merkejuvvo giddodatregistarii. Dalle vuoigatvuohta seailu, vaikko giddodaga oamasteaddji molsašuvašii, Karhu muitala.

Geaidnovuoigatvuohta sáhttá oidnot giddodatregisttarváldosis dahje -kárttás. Muhtumin johtinvuoigatvuođaid čielggadeapmi gáibida priváhtageaidnodoaimmahusa.

Giddodaga vuođđodieđut ja koordináhtat

Iežas viessosaji dieđuid sáhttá dárkkistit Eanamihtidanlágádusa áššiiddikšunbálvalusas. Báŋkodovddaldagaiguin sisačálihemiin oaidná mávssu haga iežas oamastan giddodagaid, daid registrerenbeivviid ja viidodagaid.

Áššiiddikšunbálvalusa bokte lea vejolaš maid diŋgot mávssu vuostá váldosiid ja duođaštusaid iežas oamastan giddodagain.

Bartta koordináhtaid sáhttá heahtediliid várás ohcat Kártabáikkis.

– Čále čujuhusa stuoridanlásas rahpaseaddji gieddái, deaddil dasto olgešravdda boalu XYº ja vállje koordináhtavuogádahkan ETRS89 eatnandieđalaččaid (~WGS84), Karhu rávve.